Produced by Sophia Canoni. Proofread by George Canonis
Note: The tonic system has been changed from polytonic tomonotonic. A table with typing errors’ corrections has beenincorporated in the text.The spelling of the book has not beenchanged otherwise.
Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σεμονοτονικό. Ο πίνακας παραρομάτων έχει χρησιμοποιηθεί γιαδιορθώσεις στο κείμενο. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφίατου βιβλίου.
Τρία πράγματα εχάλασαν
Την Ρωμανίαν όλην
Ο φθόνος, η φιλαργυριά
Και η κενή ελπίδα.
(Άλωσις).
Α θ Η Ν Α ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ «ΕΣΤΙΑ»
1904
— Κόκκινη κλωνά κλωσμένη
Στην ανέμη τυλιμένη,
Δος της κλώτσο να γυρίση,
Παραμύθι ν' αρχινήση.
Καλησπέρα σας.
Μιαν αυγή — την Τετράδη ας πούμε — πέθανε ο Αντρέας οΕυμορφόπουλος· και πέθανε κάπως ευχαριστημένος. Λέω κάπως, γιατίσ' αυτόν και στη γενιά του δεν ήταν φυσικό να βλέπη με καλό μάτιτο θάνατο. Α, όλα κι όλα! Γάμους θες, παιγνίδια, μαλώματα, δουλειά— μάλιστα. Θάνατο με θάνατο μην τον μολογάς. Μα πού ρωτάει οΧάρος! Άρπαξε το γέρο από τα μαλλιά και τον γκρέμισε κάτω. Στογκρέμισμά του ούτε ήλιος σκοτείνιασε, ούτε χάθηκε το φεγγάρι.Τύφλα στο μεθύσι της η Πλάση, δεν πρόσεξε καθόλου το σβύσιμο τ'ακριβού της. Τ' ακριβού και του διαλεγμένου της. Τ' αστέρι π'άναψε κ' έφεξε την άγρια νύχτα, χάθηκε στην άγρια νύχτα και δε θαξαναφανή. Ώρα του καλή και βλογημένη. Μικρός ήταν και μεγάλη αρχήέκαμε.
— Η αρχή έγινε, ας τελειώσουν οι γιοί μου, σκέφτηκε. Τους άφινεσε ηλικία και με καλή κληρονομιά. Όχι πως δεν ήταν άλλοι μεπερισσότερο βιος μέσα στο χωριό. Μα ήταν και πολλοί που λιμάζανετο ψωμάκι. Είχανε χρέη, είχαν και παιδιά. Κακές πληγές και τα δυο.Ενώ οι γιοι του ήταν κι από τα δυο ελεύθεροι.
Αληθινά το σπίτι τους ήταν χαμηλό, μικρούτσικο. Δεν είχε παρά τρίαδωμάτια και το μαγεριό. Μπορούσαν όμως, αν ήθελαν, να το ψηλώσουνκαι να το μεγαλώσουν με τον καιρό. Ο γέρος γεννήθηκε σε καλύβι καιπέθανε σε σπιτάκι. Οι γιοι από σπιτάκι ας το κάμουν σπίταρο,παλάτι! Αν και ήξερε καλά πως δεν ήταν ακόμα καιρός για τέτοιεςπολυτέλειες. Το σπιτάκι μπορούσε να τους θρέψη και να τουςμεγαλώση μια χαρά. Τα παλάτια δε χτίζονται παρά για κείνους πουέχουνε σκοπό την καλοπέραση και την ακαμωσιά. Χτίζουν ναό για ναβάλουν μέσα τον εαυτό τους. Τα παιδιά του όμως δεν είχαν καιρό νακυττάξουνε τον εαυτό τους. Είχαν μια δύσκολη εντολή να τελειώσουνπρώτα. Αν την τελείωναν, ήταν ελεύθερα να σκεφτούν όπως ήθελαν. Ανόχι, έπρεπε να περιμείνουν ως που να την τελειώσουν οι γιοι τους,τ' αγγόνια, τα διγγόνια τους. Και όταν τα διγγόνια έφταναν στοσκοπό τους, θα χαιρόταν κ' εκείνων η ψυχή από ψηλά όπως κ' η δικήτου. Όταν οι απόγονοι ευτυχούν, οι πρόγονοι δοξάζονται.
Η γενιά του Ευμορφόπουλου ήταν μεγάλη και παμπάλαιη. Στα πλούτηκαι στη δόξα μοναδική στον καιρό της. Χίλιοι την τραγουδούσαν,μύριοι τη θαύμαζαν. Μα και περισσότεροι τη φτονούσαν. Γιατί στοντόπο της ο ήλιος έβγαινε μεγαλόδωρος σαν κανίσκι βασιλικό. Η μέραγέλαε κ' η νύχτα μάγευε. Θάλασσα γεμάτη άρμενα, κάμποι μεστοίγεννήματα· κοπάδια στις πλάγιες, κορφές δασοντυμένες. Θεοίγεννιόνταν στις ακροποταμιές και στα ρυάκια λούζονταν νεράιδες.Ένα ποτήρι ξέχειλο από νέκταρ ήταν ο τόπος κ' έπιναν οι άνθρωποικαι γίνονταν θεοί· έπιναν οι θεοί και γίνονταν θεώτεροι.
Αλήθεια λέω ή παραμύθι; Όπως θέλτε πάρτε το. Φτάνει να μάθετε π