Produced by Jeroen Hellingman, Miranda van de Heijning,
Charles Franks and the Online Distributed Proofreading Team.
Mr. P.A.S. van Limburg Brouwer
De grootsche figuur van Keizer Akbar, den beheerscher van Indiëin het laatst der zestiende eeuw (1556-1605), scheen mij om meerdan ééne reden zoozeer aller belangstelling te verdienen, dat ikniet aan de verzoeking heb kunnen weerstaan, hem als hoofdpersoonte doen optreden in eene romantische schets, welke ik hierbij onspubliek waag aan te bieden.
Voor den lezer, die gesteld mogt zijn op eene nauwlettendeonderscheiding tusschen hetgeen er wezenlijk historisch in hetboek voorkomt en wat daarin is verdicht, strekke het volgende.
Bepaald geschiedkundige personen, behalve Akbar zelf, zijn: Selim,zijn zoon; Aboel Fazl, zijn Vizier; diens broeder Feizi; AbdalKadir Badaoni; Rodolpho Aquaviva, de Jezuïet, en enkele anderenvan minder beteekenis. Parviz behoort mede tot de geschiedenismaar droeg een anderen naam. Nandigoepta is wel geen historischpersoon, maar toch een type, gelijk er meer dan een in degeschiedenis van Indië, en in 't bijzonder van Kaçmir, valt aante wijzen. Zoo ook Gorakh en zijne Worgers. En Iravati blijft inzeker opzigt eene historische figuur, voorzoover zij het beeld derecht Indische vrouw moet vertegenwoordigen, gelijk die in hetdrama en de legende van Indië ons wordt voorgesteld. Verscheidenegezegden eindelijk, den personen in den mond gelegd, zijn medehistorisch.—In enkele punten is, om ligt begrijpelijke redeneneenigszins van de werkelijke geschiedenis afgeweken: tijdens Akbarregeerden in Kaçmir geen Hindoe-vorsten meer, hoewel het land voor't overige volkomen Indisch bleef; de aanslag van Selim, waarvande bijzonderheden mede eenigszins gewijzigd zijn voorgesteld,geschiedde gedurende den togt niet tegen Kaçmir, maar tegenDekkan; Feizi was ouder dan Aboel Fazl en stierf vóór diens moord;Fattipoer ligt iets verder van Agra dan 't in het verhaal isvoorgesteld. Op de beoordeeling van het karakter der feiten en derpersonen kunnen dergelijke geringe afwijkingen intusschen wel vangeen invloed zijn.
In den stijl van het werk is, in 't bijzonder bij de gesprekken,voorzooveel zonder slaafsche navolging en zonder misbruik vanvreemde woorden doenlijk scheen, naar behoud van den Oosterschenvorm gestreefd, en bij de spelling van eigennamen meer gelet opgemak voor den lezer dan op de eischen eener streng wetenschappelijkeschrijfwijze. De hier en daar ingevoegde gedichten zijn allen door mijbewerkt naar den oorspronkelijken Oosterschen tekst.
Eene uitvoerige opgave van de bronnen, die bij de zamenstellinghebben gediend, zal men hier wel niet verlangen; en dengeschiedkenner ware daaromtrent ook niet veel nieuws mede tedeelen. Hij toch weet, dat de geschriften van Aboel Fazl en AbdalKadir de voornaamste oorspronkelijke bronnen voor de kennis vanAkbar's leven, instellingen en begrippen zijn, waaruit de meestelatere, zoo Oostersche als Westersche schrijvers hebben geput, endat de berigten der Jezuïeten uit het Hindostan van zijn tijd,schoon menigmaal blijkbaar onjuist, toch in vele opzigten totaanvulling en verklaring dienen van die der Perzische geschiedschrijvers.Nauw ook eischt vermelding dat verscheidene nieuwere historische werkenvan meer of minder uitgebreidheid, reisbeschrijvingen en plaatwerken indezen geraadpleegd zijn. Voor het meer bepaald Indische in den romandienden hoofdzakelijk de verschillende legenden, vertellingen, romans endrama's, die uit de Sanskritlitteratuur zijn tot ons gekomen, en voor deeigen wijsgeerig-godsd